Köpeklerde En Sık Gerçekleştirilen Omurga Cerrahisi
Köpeklerde en sık gerçekleştirilen omurga cerrahisi, intervertebral disk hastalığı için yapılan cerrahidir. Intervertebral diskler, omurlar arasındaki (ilk iki servikal omur hariç) fibrokartilajin yastıklarıdır. Bunlar, hareketi mümkün kılan, destekleyen ve şok absorbe eden yapılar olarak görev yaparlar. Diskler, fibroz dış kenar (annulus fibrosis) ve jel benzeri bir merkez (nucleus pulposus) içerir. Intervertebral disk dejenerasyonu, şok absorbe etme kapasitesinin azalmasına neden olur ve sonunda disk herniasyonu ve omurilik sıkışması ile sonuçlanabilir.
Intervertebral Disk Hastalığı (IVDD)
Intervertebral disk hastalığı (IVDD), yaşa bağlı, dejeneratif bir durumdur. Ancak bazı "risk altındaki" köpekler (kondrodistrofik ırklar ve melezi olanlar), genç yaşlarda disk sorunları yaşayabilir. Disk herniasyonunun sonucu erken aşamada ağrıdır. Daha şiddetli vakalarda yürümekte zorlanma, arka bacaklarda inkoordinasyon ya da tam felç ile sonuçlanabilir.
Tanı ve Cerrahi Müdahale
Intervertebral disk hastalığının tanısı için ileri düzey görüntüleme seçeneklerinden olan MR gereklidir. MR görüntüleme ile hastalıklı disk materyalinin lokalizasyonu belirlenebilmektedir ve cerrahi müdahale için planlama yapılır. Cerrahi müdahalede, sıkışan disk materyali dorsal laminektomi ya da hemilaminektomi yöntemiyle spinal kanaldan tamamen uzaklaştırılır.
İyileşme süreci ve derecesi, hastanın klinik durumu, omurilik üzerindeki hasar ve hastalık süresine göre değişiklik gösterir. Unutulmaması gerekir ki disk hastalıklarında zamana karşı yarış verilir. Özellikle semptomlar başladıktan sonra ilk 24 saat içerisinde müdahale edilmesi gereken vakalar vardır.
Kondrodistrofik Köpekler
Örneğin, Basset Hound, Dachshund, Lucas Terriers, Sealyhams ve Shih Tzus gibi tipik olarak orantısız kısa uzuvlara sahip olan kondrodistrofik köpekler, bu duruma örnektir. Bu nedenle, kondrodistrofik köpekler diskte erken dejeneratif değişikliklere maruz kalırlar ve herniasyon riski taşırlar.
Disk Herniasyonu Tipleri
Disk dejenerasyonu, şok absorbe etme kapasitesinin azalmasına neden olur ve sonunda disk herniasyonuna ve omurilik sıkışmasına yol açabilir. Disk herniasyonunun tipleri genellikle Hansen tip I (nucleus pulposus dejenerasyonu ve ekstrüzyon) ve Hansen tip II (annulus fibrosis dejenerasyonu) olarak tanımlanır.
- Hansen tip-I disk hastalığı, genellikle 2 yaş ve üstü küçük ırk köpeklerde (ancak büyük ırklar da etkilenebilir) en yaygın görülen türdür. Klinik belirtilerin ortaya çıkışı genellikle ani, yani aniden meydana gelir.
- Hansen tip-II disk hastalığına sahip köpekler, insanlarda görülen disk hastalığına daha çok benzemekte olup, kondrodistrofik olmayan köpeklerde ve kedilerde (yani orantısız kısa uzuvlara sahip olmayan hayvanlar) görülür. Disk merkezinin (nucleus pulposus) ekstrüzyonu yerine, annulus fibrosis protrüsyonu mevcuttur.
- Hansen tip-III disk hastalığı, aynı zamanda ‘akut non-kompresif’ disk hastalığı olarak da bilinir. Bu durumda, genellikle yoğun egzersiz veya travma ile aniden başlayan bir hastalık söz konusudur, bu da normal bir nükleusun, annulusun aniden yırtılması sonucu şiddetli bir şekilde spinal kanala boşalmasına neden olur.
Klinik Belirtiler
Çoğu köpek genellikle akut bir şekilde ortaya çıkar, ancak nadiren belirtiler subklinik ve aşamalı olarak gelişebilir. Bu köpeklerde egzersizden kaçınma, kalkma, zıplama, merdiven çıkma isteksizliği fark edebilir veya ağrı sebebiyle kambur duruşlar olabilir.