Sünnet nedir?
Sünnet, glans penis denilen penisin baş kısmını örten derinin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Bunun için objektif bir ölçü birimi yoktur ve her cerrah kendi pratiğine göre çıkarılacak doku miktarına karar verir. Sünnet, çoğu zaman dini ve sosyokültürel sebeplerden ötürü yapılır.
Ancak sünnetin yapılmasının gerekli olduğu veya sünnetin özellikle önerildiği bazı durumlar da vardır. Örneğin; fimozis (sünnet derisinin darlığına bağlı işeyememe), sık idrar yolu enfeksiyonu geçirilmesi, vezikoüreteral reflü (idrarın mesaneden böbreğe geri kaçışı), işeme bozukluğu ve tekrarlayan balanit gibi (penis başı enfeksiyonu). Parafimozis varlığında ise (sünnet derisinin geri çekilmesi ve yerine getirilememesi, buna bağlı olarak kanlanmanın bozulması) acilen sünnet yapılması gereklidir.
“Sütlü sünnet” ne peki?
Sütlü sünnet, bizim uydurduğumuz bir deyim aslında. Bebeklerde sünnet operasyonunu lokal (bölgesel) anesteziyle yaparken, hastanın aç olması gerekmediğinden, operasyon sırasında sakin kalması için biberonla sağılmış anne sütü veya devam sütü veriyorum. Bazen meslektaşlarım bile “ne koyuyorsun sütün içine?” diye soruyorlar. Anneler tüm sevgilerini koyuyor, ben ne koyayım?..
Sünnet yapılmalı mı, yapılmamalı mı?
Sünnet, tüm dünyada en çok uygulanan küçük cerrahi işlemlerden biridir. Ama cerrahisi uygulana dursun, zihinlerde sürekli şu sorular var; sünnet yapılmalı mı, yapılmamalı mı? Sağlığa gerçekten faydalı mı, zararları var mı? Hangi yaşta yapılmalı? Komplikasyonları var mıdır? Evet, bence yapılmalı çünkü bilimsel yayınlar faydalarını ortaya koyuyor. Ama, mutlaka deneyimli ellerde ve uygun şartlarda yapılmalı.
Sünnetin faydaları nelerdir?
Sünnetin çeşitli faydaları vardır. Bunlar, çocukluk çağı idrar yolu enfeksiyonu sıklığının azalması, penis kanserinin ve HIV de dahil olmak üzere cinsel yolla bulaşan bazı enfeksiyonların taşıyıcılığının azalmasını içerir. Elbette tüm cerrahi işlemler gibi sünnetin de olası komplikasyonları mevcuttur. Ancak yenidoğan erkek sünnetinin sağlığa faydaları, risklerinden daha ağır basmaktadır.
Sünnet için doğru yaş nedir?
Psikanalizin kurucusu Sigmund Freud'un öncülük ettiği psikodinamik akımın kişilik gelişim kuramına “Psikoseksüel Gelişim Kuramı” denir. Bu kurama göre insanın cinsel yönden gelişimi beş evrede tamamlanır;
- Oral dönem (0-1 yaş),
- Anal dönem (1-3 yaş),
- Fallik dönem (3-6 yaş),
- Latent dönem (6-11 yaş) ve
- Genital dönem (11-18 yaş).
Fallik dönem (fallus dönemi; cinsel organ dönemi), 3.yaşın sonundan 6. ya da 7. yılın sonuna dek sürecek olan bu evrede çocuklar cinsel organlarına, cinsel farklılıklara ve onların anlamlarına yönelir. Bu evreyi rahat ve mutlu yaşamış çocukların tüm yaşamları boyunca mutlu, sağlıklı, sevecen ve yaratıcı olduğu söylenir.
Ancak literatürde sünnetin yaşı ile cinsel fonksiyon arasında bir ilişki olmadığını bildiren onlarca makale mevcut. Mesela çocukluk çağında değişik yaş gruplarında sünnet olmanın erişkinlerin cinsel aktiviteleri üzerine etkilerinin araştırıldığı ileri dönük bir çalışmada, gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamış. Fallik dönemde sünnet edilmenin erişkinlerde psikoseksüel etkisi olmadığı sonucuna varılmış. Başka bir çalışmada yenidoğan döneminde sünnet edilmiş erişkinler, sünnetsiz erişkinlerle karşılaştırılmış. Penis başının üzerindeki somatosensörler karşılaştırıldığında istatiksel anlamlı değişiklik olmadığı fark edilmiş. Yani yenidoğan sünneti sonrası penis başında his kaybı olabileceği söylentilerinin aksine her iki grupta da bir farklılık görülmemiş.
Ben, her ne kadar fallik dönemde sünnet olmanın bir zararı olmayacağı bilimsel yayınlarla ispatlanmış olsa da, psikolog ve psikiyatrist meslektaşlarımın önerilerine uyarak 3-6 yaş arası, tıbbi bir gereklilik yoksa sünnet yapmıyorum. Bu dönemin öncesinde veya sonrasında her yaş uygun.
Yine bilimsel makalelerde sünnet sonrası komplikasyon oranlarının yenidoğan döneminde en düşük olduğu belirtiliyor. Ben de sünnet için en çok yara iyileşme hızının en fazla, kasık bölgesinin yağ kalınlığının daha az olduğu yenidoğan dönemini öneriyorum.
Bebeklerimin ilk 1-2 haftası evde aileleriyle geçsin, doğum ödemlerini atsınlar, varsa sarılıkları geçsin, başka bir sağlık durumları varsa kendini belli etsin istiyorum. İlk haftalardan 1-2 aylığa kadar sünnet çok rahat oluyor.
Bebeklerimin ayı büyüdükçe, sünnet zorlaşıyor. Zor olan ne? Bebeklerim dönmeyi öğrendikten sonra, onları işlem boyunca sabit tutmak zorlaşıyor. Anne-babaya dramatik bakışlar atıyorlar, kucak istiyorlar, kalkmaya çalışıyorlar.
Ayrıca ilk 1-2 ayı geçtikten sonra, 1 yaşa kadar, ayı büyüdükçe bebeklerimin bacaklarında boğumları da artıyor, penis kasık bölgesindeki yağa gömülmeye başlıyor. Bu da iyileşme sürecini biraz sıkıntıya sokuyor. Ailenin sünnet yarası iyileşene kadar ya da bu gömüklük sürdükçe, her bez değişiminde penisi dışarı çıkartmalarını, birikecek idrar tortularını sürekli temizlemelerini istiyorum. Bu durum, ailelere biraz zahmetli gelebiliyor.
1 yaşından sonra yürümeler ve koşmalar başlıyor. Hareket artınca da yağ dokuları azalıyor. İşte bu dönemden, 3 yaşa kadar yine sünnet için uygun bir dönem olabiliyor. Ama bu dönemde tek başına bölgesel uyuşturma yeterli olmuyor, çocuklarıma genelde sakinleştirici de veriyorum.
6 yaştan ergenliğe kadar yine her yaş uygun. Bu dönemde de çocuklarımın dikkatlerini başka bir şeye; bir oyuna, tablete, telefona, vb. çekip doğru iletişim tekniği ve telkinlerle sünnet lokal anestezi / bölgesel uyuşturma ile rahatlıkla yapılabiliyor.
Ergenlikle beraber başlayan sabah ereksiyonları, cerrahi sonrası dönemin zorlu atlatılmasına sebep olabiliyor. Dolayısıyla sünnet operasyonu için ergenliğe kadar beklenmemesini öneriyorum.
Op. Dr. Asudan Tuğçe ÇİL
Çocuk Cerrahisi Uzmanı
