HoLEP (Holmium Lazerle Prostat Enükleasyonu) Nedir?
İyi huylu prostat büyümesi (BPH) tedavisinde, ileri lazer teknolojisinin kullanıldığı bir cerrahi yöntemdir. Prostat dokusunun tamamı kapalı bir şekilde temizlenip dışarı alınır. Büyük prostatlarda açık cerrahinin yerini almıştır. Günümüzde prostatın cerrahi tedavisinde altın standart tedavi olarak kabul edilmektedir.
HoLEP Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Genel anestezi veya belden aşağısı uyuşturularak yapılır. İdrar kanalından kameralı özel aletlerle girilir. Büyüyen prostat dokusu dikkatli bir şekilde lazer ile kapsülden ayrılarak ve mesane içine atılır. Mesane içine atılan prostat dokusu başka bir aletle (morselatör) parçalanıp vakumlanarak vücut dışına alınır. Sonrasında sonda takılarak işleme son verilir.
Neden HoLEP?
- Her büyüklükteki prostata güvenle uygulanabilir.
- Çok büyük prostatlarda bile vücutta herhangi bir kesi yapmadan işlem yapılır.
- Açık ameliyata alternatif bir yöntemdir.
- Tekrar ameliyat olma ihtimali yok denecek kadar azdır.
- Cinsel işlevlere zarar vermez.
- Kanama riski çok azdır ve ameliyatta kan nakli ihtiyacı olmaz.
- Zorunlu hallerde, kan sulandırıcı ilaç kullananlarda bile işlem yapılabilir.
- Hastanede kalış ve sondalı kalma süresi çok kısadır (1 gün).
- Ameliyat sonrası sondası çekilen hastalarda idrar yaparken yanma hissi yaşanmaz.
HoLEP Ameliyatı Kimlere Önerilir?
HoLEP, prostat ameliyatı gereken herkes için uygun bir cerrahi yöntemidir. HoLEP tekniğinin bazı avantajları olduğu için diğer yöntemlerin uygulanamadığı durumlarda da, daha güvenli bir şekilde uygulanmaktadır. Genelde 80 gr'dan daha büyük prostatlara açık ameliyat önerilir. Oysa HoLEP yönteminde prostatın büyüklüğünün önemi yoktur. Özellikle büyük prostatlar için çok başarılı bir şekilde uygulanabilmektedir.
Prostat büyüklüğüne eşlik eden mesane taşı varlığında aynı seansta başarıyla uygulanmakta ve eş zamanlı taşlar da kapalı bir şekilde lazer ile kırılabilmektedir. Yine idrar kanalında darlık olan hastalarda işlem esnasında lazer ile bu darlık da açılabilmektedir.
Kalp-damar hastalıkları olan, kalp damarında stenti olan, by-pass geçirmiş olan, damar tıkanıklığı nedeniyle kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda da, diğer tekniklere göre daha güvenli bir şekilde uygulanabilir.
HoLEP Ameliyatı Cinselliğe Zarar Verir Mi?
Prostat etrafından geçen ve erkeklerde sertleşmeyi sağlayan sinirler ameliyatlar sırasında olumsuz etkilenebilir. Kullanılan enerji açısından karşılaştırıldığında HoLEP’in prostat kapsülünün yalnızca 0,4 mm derinliğine etki ettiği gösterilmiştir. Yani prostat dokusunu ayırmak için kullanılan enerji sertleşmeyi sağlayan sinirlere zarar vermemektedir. TUR-P ameliyatında kullanılan elektrik enerjisi ise 4 mm derinliğe yayılabilmektedir. Cinsel fonksiyonlar açısından HoLEP ve diğer TURP/ açık prostatektomi tekniklerinin ortak dezavantajı geri boşalmaya (retrograd ejakülasyon) veya boşalamamaya sebep olmalarıdır. Prostat dokusu tamamen temizlendiği için orgazm anında meni geriye doğru mesaneye gider ve daha sonra idrarla atılır. Bu durumun sağlık açısından zararı yoktur. Sonuç olarak HoLEP, sertleşmeye zarar vermez veya en az zarar veren yöntemdir.
Ameliyattan Sonra Hastaları Neler Bekliyor?
Sonda alındıktan sonra taburcu olan hastalarda idrar renginde değişiklikler görülür. İdrarın başında ve sonunda ufak tefek kanama olabilir. Bu durum çoğunlukla geçicidir. İdrar yaparken yanma ve sızı, HoLEP yönteminde çok az görülse de, karşılaştığımız şikâyetlerdendir. Genellikle geçicidir ve ilk haftalarda sık görülür. Yukarıda da belirtiğimiz gibi, prostat tamamen alındığı için bazı hastalarda özellikle ilk haftalarda damlama, idrarı kontrol edememe durumu görülebilir. Genellikle, uzun süre sondalı kalan, hareketsiz, nörolojik hastalığı veya şekeri olanlarda daha sık görmekteyiz. Şikâyetleri devam eden hastalara buna yönelik egzersiz ve ilaç tedavisi başlanır. Uzun süre sondalı kalan ve bağışıklık sistemi zayıflamış bazı hastalarda az da olsa iltihap olabilmektedir. Önceden alınacak idrar kültürü ve yapılacak tedavi ile bu riski en aza indirebiliriz.
Normal Hayata Ne Zaman Dönülür?
Hastalarımız, ameliyattan 2-3 hafta sonra normal hayatlarına dönebilirler. Ağır olmayan fiziksel egzersizler yapabilirler. Diyet olarak bol lifli gıda alıp kabız kalmamaları önerilir. Özellikle ilk 1 aylık dönemde asitli içeceklerden, acı baharatlı yiyeceklerden uzak durmalarını tavsiye ediyoruz. Ameliyat sonrası ilk 4-6 hafta cinsel ilişki önerilmemektedir. İlk ilişki sonrası idrarda-menide kanama görülebilir. Çoğunlukta meni mesaneye geri kaçar ve daha sonra idrarla dışarı atılır. Sağlığa bir zararı yoktur.
HoLEP Sonrası Prostat Tekrar Büyür Veya İlerleyen Yıllarda Tekrar Ameliyat Gerekir Mi?
Prostat dokusu lazer ile kapsülden tamamen ayrıştırılıp çıkarıldığı için geride parça kalmamaktadır. Geride prostat dokusu kalmadığı için hastaların tekrar ameliyat ihtiyacı olmamaktadır.
HoLEP Sonrası Çıkarılan Prostat Dokusu Patoloji Tarafından İncelenir Mi?
HoLEP ameliyatında çıkarılan prostat dokusu, gerekli kaplara konularak patolojik inceleme için laboratuvara gönderilir. Genelde hastalar ameliyat öncesi kanser açısından detaylı değerlendirildiği için, patolojiden kötü bir sonuç gelmemektedir. Yine de aksi bir sonuç gelirse ona göre ek tedavi uygulanır.
HoLEP Sonrası Prostat Kanseri Gelişebilir Mi?
Tüm iyi huylu prostat ameliyatlarında; prostatın sadece büyüyen ve idrar kanalına baskı yapan iç kısmı çıkartılır. Prostatın kapsül dediğimiz dış kısmı kalır ve maalesef ilerleyen zamanda bu kısımdan kanser gelişebilir. Ameliyat öncesi prostat kanseri açısından değerlendirilen ve kanser tespit edilmeyen hastalarda da, yaş ilerledikçe prostat kanseri gelişme ihtimali bulunmaktadır. Dolayısıyla, HoLEP sonrası da olsa, kanser riski açısından gerekli görülen hastalar takip edilmelidirler.
Op. Dr. Burak Yavuz KARA
Üroloji Uzmanı
