Gebelik Düşüncesi ve İnfertilite
Öncelikle genel olarak yapılan bir yanlışı düzeltmek gereklidir. Çoğu çift, gebelik istemini çeşitli nedenlerden dolayı ertelemektedir. Bu düşünceye sevk eden nedenlerin başında, istedikleri zaman çocuk sahibi olabilecekleri düşünmeleri gibi bir yanılgı içindedirler. Bu isteğin ilk 6 ayda gerçekleşmesi, kadın yaşına bağlıdır. Özellikle 35 yaş altında yani genç grupta bile ancak %70 olarak gerçekleşir. Daha önceden gebeliği bulunanlarda bile bu oran %85 olarak bilinmektedir. Bu oranlar ileri yaşlarda daha da azalmaktadır.
Gebelik Öncesi Değerlendirme
Gebeliği düşünen anne adayının gebelik öncesinde değerlendirilmesi, mevcut bir hastalığının varlığı veya gebelikte oluşabilecek problemler açısından bilgilendirilmesi önemlidir. Anne adaylarının gebeliği düşündüğü tarihten en az bir-iki ay öncesinde dengeli beslenmelerine ilave olarak folik asit kullanmaya başlamaları, yeni oluşacak embriyonun sağlıklı gelişimi için de önem taşımaktadır.
İnfertilite Tanımı
İnfertilite, tanım olarak 1 yıl içinde korunmasız ilişkiye ve gebelik istenmesine rağmen gebe kalınamaması durumudur. Bu bekleme süresi 35 yaş üzerindeki kadınlarda 6 aydır. Bu süre içinde gebe kalınamaması durumunda yapılacak ilk iş, doktorunuza başvurmak olacaktır. İnfertilite sıklığı evli çiftler arasında ortalama %15 oranında görülmektedir.
İnfertilitenin Nedenleri
İnfertilitenin sık görülen nedenleri arasında:
- Erkek faktörü ve sperm kaynaklı nedenler
- Kadın yumurta rezervi azlığı veya yumurtlama problemleri
- Genital kanaldaki yapısal veya işlevsel bozukluklar bulunmaktadır.
Bu amaçla infertil çiftin birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Buradan da anlaşılacağı gibi, gebelik için iyi bir sperm, kaliteli bir yumurta ve doğal ortamda birleşmelerini sağlayacak anatomik yapının düzgün işleyişi mutlak gereklikler arasındadır. Kadın ve erkek infertiliteden eşit derecede sorumludur.
Temel Testler
Bu amaçla yapılacak temel testler arasında en kolay ve öncelikli olan erkeğin değerlendirilmesi ve semen analizidir. Ardından, kadının hormonal yönden ve ultrasonografik olarak yumurtalıkların değerlendirilmesi yapılmalıdır. Rahim içinin, tüplerin işlevinin ve açıklığının değerlendirilmesi amacıyla genital kanalın radyolojik olarak görüntülenmesi ile temel tarama tamamlanmaktadır. En iyi ve en güvenilir test gebeliktir. Yani, önceden gebelik geçirilmiş olması, yeniden gebe kalınabileceğinin en iyi göstergesidir. Ancak bunun da bazı istisnaları bulunmaktadır. Özellikle bazı operatif doğumlar, gebelikten sonra geçirilen genital sistem hastalıkları ve buna bağlı genital kanalda yapısal ve işlevsel bozukluklar da infertiliteye yol açabilmektedir.
Semen Parametreleri ve Tedavi Yöntemleri
Bu temel testlerde semen parametreleri bozuksa, erkeğin değerlendirilmesi ve ürolojik muayene gerekebilir. İnfertilite tedavisinde aşılama ve ya tüp bebek-mikroenjeksiyon gibi mikro cerrahi yöntemlerle sperm elde edilebilmektedir.
Kadınlarda ovulasyon yani yumurtlamanın sağlanması için ağızdan veya enjeksiyon şeklinde tedavi verilebilir. Kadınlarda yumurtalıklarda görülen basit kistlerin tedavisi her zaman gerekmeyebilir. Eğer genital kanalda yapısal bozukluklar varsa, bir kısmı cerrahi yöntemlerle düzeltilebilir. Rahim filmi tüplerde tıkanıklık söz konusu ise ve ardından kesin tanısı için yapılabilecek laparoskopi ile bu durum teyit edilirse, yardımla üreme tedavileri kapsamında direkt tüp bebek tedavisi gerekmektedir.
İlerlemenin Değerlendirilmesi
Bazı durumlarda temel testlerle herhangi bir neden bulunamamakta ve daha ileri yöntemlere başvurulmaktadır. Ancak yapılan tüm tetkiklere rağmen infertil çiftlerin %15'inde çocuk sahibi olmaya engel bir neden bulunamamakta ve bu oranın gerçekte %37'lere vardığı bildirilmektedir. Bu durumda açıklanamayan infertilite söz konusudur. Klasik tedavi yöntemlerinin işe yaramadığı durumlarda yardımla üreme yöntemlerine başvurulmaktadır. Bu yöntemlere ne kadar erken geçilirse, gebelik şansı o kadar fazla olacaktır.
