Tıbbi müdahalenin hukuka aykırı olması durumunda kişilere yönelik haksız bir müdahale gerçekleştirilmiş olmaktadır. Türk Ceza Kanunu madde 86 hükmüne göre, kasten bir başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının bozulmasına sebep olma fiili, kasten yaralama suçunu oluşturmakta olup; aynı Kanun'un 89. maddesi uyarınca istemeden de olsa, ihmalen ya da bilgi ve beceri eksikliği sebebiyle bir başkasının vücuduna acı veren ya da sağlığının bozulmasına sebep olma fiili taksirle yaralama suçunu oluşturmaktadır.
Görüldüğü gibi, tıbbi müdahalenin hukuka aykırı şekilde yürütülmesi sonucunda hastanın bedensel bütünlüğünde bozulmaya yol açılması Türk Ceza Kanunu anlamında suç oluşturmakta olduğundan, karşılığında hapis ve para cezası öngörülmektedir.
Bunun yanında, hukuka aykırı yürütülen tıbbi müdahale tazminat sorumluluğuna da yol açabilmektedir. Hukuka ya da tıbbi standartlara aykırı şekilde gerçekleştirilen tıbbi müdahale neticesinde hastanın maddi zarara uğraması durumunda, bu zararın ayrıca hekimden ya da sağlık kuruluşundan tazmini gündeme gelebilecektir. Maddi zararlar, çoğunlukla hastanın hastane masrafları, ölüm durumunda defin masrafları, iş gücü kaybı, ekonomik geleceğin sarsılmasından kaynaklanan zararlar ile ilaç ve bakım masrafları şeklinde karşımıza çıkabilmektedir. Bunun yanı sıra, hatalı ya da hukuka aykırı tıbbi müdahalenin muhatabı olan hastanın manevi zararlarının tazmini de ayrıca söz konusu olacaktır. Ülkemizde manevi zararlar da parayla tazmin edilmekte olduğundan, hukuka aykırı müdahale gerçekleştiren sağlık personeline ayrıca mali bir yük getireceği kuşkusuzdur.
Öte yandan, hukuka aykırı tıbbi müdahale gerçekleştiren sağlık personelinin tazminat ve ceza sorumluluğunun yanında disiplin sorumluluğu da söz konusu olabilmektedir. Başka bir ifadeyle, mesleğin kurallarına aykırı olarak faaliyet yürüttüğü tespit edilen sağlık personelinin, ayrıca idari yönden de yaptırıma maruz kalması mümkün olabilmektedir. İdari yaptırımlar çoğunlukla, idari para cezası ya da geçici veya tümüyle hekimlik mesleğinden men edilme cezaları şeklinde karşımıza çıkabilmektedir. Kamusal sağlık kuruluşlarında çalışan hekimler, Devlet Memurları Kanunu; özel sektörde ya da serbest çalışan hekimler ise Türk Tabipler Birliği Kanunu uyarınca disiplin cezasına maruz kalabilmektedir.
Görüldüğü gibi, sağlık personeli gerek sosyal, gerek hukuksal yönden çok farklı tehditlerin altında faaliyetlerini sürdürmeye çabalamaktadır. Hukuk, sağlık personelinin bedensel ve malvarlıksal güvenliğini sağlamadığı gibi, toplum tarafından özellikle hekimleri tehdit etmek amacı ile kullanılmaktadır. Bu denli karmaşık bir sorumluluk yükü altında faaliyet yürüten sağlık çalışanları ise, çoğu zaman haklarını ve imkânlarını bilmediğinden, karşılaştıkları bu tehditlere boyun eğmek zorunda bırakılmakta ya da yüklü tazminatlar ödemek zorunda kalmaktadır.
Belirtmemiz gerekir ki, hukuk sağlık çalışanına da lazımdır. Yukarıda belirtildiği şekilde, devamlı dava ya da yaptırım tehdidi altında bulunan sağlık mesleği mensuplarının kendilerini korumaları bakımından hukuksal ve medikal malpraktis niteliği taşıyan faaliyetler hakkında bilgilendirilmeleri, faaliyetlerini bu standartlara uygun hale getirmeleri elzem hale gelmiştir.
Unutulmamalıdır ki hukuk yalnızca hastaların haklarını korumaz, doğru bilindiğinde ve uygulandığında sağlık çalışanına yöneltilecek tehditlere karşı da bir kalkan vazifesi görür.
Av. Cihan YÜZBAŞIOĞLU
Yazar Hakkında
