Aydınlatılmış (!) Onam
Aydınlatılmış onam, tıbbi müdahalelerin, tedavilerin veya cerrahi işlemlerin yapılması için hasta veya hasta vekilinin serbest iradesiyle bilgilendirilmiş bir şekilde yazılı veya sözlü olarak onay vermesidir. Aydınlatılmış onam süreci, sağlık çalışanının, hastaya veya vekiline, işlemin doğasını, amaçlarını, potansiyel faydalarını, risklerini, yan etkilerini, alternatif seçenekleri ve sonuçlarını detaylı bir şekilde açıkladığı bir iletişim sürecini içerir. Aydınlatılmış onam, bir hastanın veya hastanın yasal temsilcisinin, hekim tarafından önerilen bir tıbbi müdahaleyi kabul etmek veya reddetmek için yeterli bilgiye sahip olduğu ve bilgilendirilmiş bir şekilde karar verdiği durumu ifade eder.
Aydınlatılmış onam, hastaların kendi sağlıkları hakkında kararlar alma hakkını korumanın önemli bir yoludur. Bu hak, hastaların özerkliğini ve kendi seçimlerini yapma özgürlüğünü destekler. Aydınlatılmış onam, hastaların tıbbi müdahalelerin risklerini ve faydalarını anlamalarına ve kendileri için en iyi kararı vermelerine yardımcı olur.
Sağlık çalışanı, işlem hakkında hasta veya vekilini tam ve anlaşılır bir şekilde bilgilendirmelidir. Bu, işlemin amacı, süreci, riskleri, olası komplikasyonları ve alternatif seçenekleri içerir. Hasta veya vekil, müdahalenin kendisi hakkında yeterli bilgiye sahip olmalıdır. Hasta veya vekil, sağlık çalışanının verdiği bilgileri anlamalı ve bunları değerlendirebilmelidir. Bu, gerekirse daha fazla açıklama veya soru sorma hakkını içerir. Aydınlatılmış onam, hasta veya vekilin gönüllü ve serbest iradesiyle verilmesini gerektirir. Zorlama, baskı veya manipülasyon olmamalıdır. Hasta veya vekil, işleme rıza göstermek veya reddetmek konusunda özgür olmalıdır. Genellikle tıbbi müdahaleler için, aydınlatılmış onam yazılı bir formda belirtilir. Bu, işlemle ilgili bilgilerin ve hasta veya vekilin onayının kaydedilmesini sağlar.
Aydınlatılmış onam, tıbbi müdahalelerin ayrılmaz bir parçasıdır. Hekimler, hastaları tıbbi müdahaleler hakkında bilgilendirmek ve onamlarını almak için gerekli tüm adımları atmalıdır. Aydınlatılmış onam süreci, hastanın sağlık durumu, önerilen tıbbi müdahalenin türü, müdahalenin riskleri ve faydaları, alternatif tedaviler ve hastanın olası sonuçlarına ilişkin soruları hakkında bilgi vermeyi içerir. Hekimler, hastaların sorularını kapsamlı bir şekilde yanıtlamak için zaman ayırmalıdır. Aydınlatma hastanın anlayabileceği şekilde açık ve makul bir zaman öncesinde yapılmalıdır.
Aydınlatılmış onam, hastanın imzasını gerektiren bir belge ile belgelenebilir. Ancak, aydınlatılmış onam, yalnızca hastanın imzasını içerdiği için geçerli değildir. Aydınlatılmış onam, hastanın tıbbi müdahaleleri anlamak ve karar vermek için yeterli bilgiye sahip olduğunu gösteren bir süreçtir. Aydınlatılmış onam, hastaların kendi sağlık kararlarını verme hakkını güçlendirir ve tıbbi işlemlerin bilinçli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar. Ayrıca, sağlık çalışanlarının etik sorumluluğu olan hastaları bilgilendirme ve saygı gösterme gereğini de vurgular.
Uzm. Dr. Gökhan Kılınç
Yüksek Sağlık Hukuku Derneği Yönetim Kurulu Üyesi
Yazar Hakkında
